රටම වසංගතයකට මුහුණදෙමින් සිටින අතරමැද්දේ අමාත්‍යාංශ කිහිපයක ලේකම්වරුන් වෙනස් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා කටයුතු කළේය. මාරුවීම් ලැබූ අය අතර මේ මොහොතේ තීරණාත්මකම අමාත්‍යාංශයක් වන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරිය වූ භද්‍රානි ජයවර්ධනද සිටියාය. ඇය කාන්තාවක වීම නිසා මේ මොහොතේ තීරණාත්මක අමාත්‍යාංශයකට නුසුදුසුදැයි කියා අප දන්නේ නැත. එසේ නැතිනම් ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ නිලධාරීන් හෝ නිලධාරිනියන් තීරණාත්මක මොහොතක වැදගත් තනතුරක් දැරීමට නුසුදුසු බව ජනාධිපතිවරයා සිතුවාද කියාද අප දන්නේ නැත. නැතිනම් මේ මාරුව සඳහා වෙනත් හේතුවක් තිබුණාද නැද්ද කියා දන්නේ නැත.

කෙසේ හෝ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්ධුරයට පත්කරනු ලැබුවේ මේජර් ජෙනරාල් සංජීව මුණසිංහය. රාජ්‍ය පරිපාලන සේවයේ කෙනෙකු හෝ වෛද්‍ය පරිපාලන සේවයේ කෙනෙකු නොව සක‍්‍රිය හමුදා සේවයේ සිටින නිලධාරියෙකු මේ මොහොතේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ පරිපාලන කටයුතු සඳහා සුදුසු බව ජනාධිපතිවරයා කල්පනා කර ඇත.

මීට අමතරව මහවැලි, කෘෂිකර්ම, වාරිමාර්ග හා ග‍්‍රාමීය සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්ධුරයටත් පත්කර ඇත්තේ විශ‍්‍රාමික මේජර් ජෙනරාල් ඒ.කේ.එස්. (සුමේධ) පෙරේරාය. ඒ අනුව එම අමාත්‍යාංශයටද රාජ්‍ය පරිපාලන සේවයේ නිලධාරියෙකුට වඩා විශ‍්‍රාමික හමුදා නිලධාරියෙකු සුදුසු බව ජනාධිපතිවරයා කල්පනා කර ඇත.

රටේ වැදගත් පරිපාලන තනතුරුවලට හමුදා නිලධාරීන් පත්කිරීමේ සම්ප‍්‍රදාය තවත් ඉදිරියට ගොස් ඇත. දැන් සමහරුන් මතු කරන කාරණයක් ඇත. ඔවුන් කියන්නේ අමාත්‍යාංශ ලේකම් තනතුරු සඳහා ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ නොවන පුද්ගලයන් පත් කළ පළමු අවස්ථාව මෙය නොවන බවත්, පත්වීම් බලධාරියා ලෙස ජනාධිපතිවරයාට  ඕනෑම කෙනෙකු පත්කිරීමේ හැකියාවක් තිබෙන බවත්ය.

එහෙත් එම අභිමත බලය පාවිච්චි කරමින් හිතුමතේට තනතුරු පත්කිරීම පිළිගත නොහැකිය. විශේෂයෙන්ම එකම මොහොතේ මේ තරම් තනතුරු රැසකට හමුදා නිලධාරීන් පත්කළ අවස්ථාවක් නොමැති තරම්ය. අනෙක් අතට මෙවැනි තීරණාත්මක මොහොතක අමාත්‍යාංශ තනතුරු සඳහා වසර ගණනාවක පුහුණුව ලද, අත්දැකීම් ඇති නිලධාරීන් වන ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ නිලධාරියෙකු පත් නොකිරීම තීරණාත්මකය.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ හෝ වෛද්‍ය පරිපාලන සේවයේ නිලධාරියෙකු නොවන හමුදා නිලධාරියෙකු පත්කිරීම ගැන මැයි 13 වැනිදා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ විවිධ වෘත්තීන් නියෝජනය කරන වෘත්තීය සමිති නියෝජිතයන් සාකච්ඡා කර තිබුණි.

රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය එම තීන්දුව ගැන දියාරු ප‍්‍රතිපත්තියක සිටි බව එම සාකච්ඡාවට සහභාගි වූ ඇතැම් වෘත්තීය සමිති නායකයෝ කීහ. ඒ අනුව ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවය කෙසේ වෙතත් වෛද්‍ය පරිපාලන සේවය වෙනුවෙන්වත් පෙනී සිටීමේ වුවමනාවක් රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයට නොමැති බව පෙනේ.

කෙසේ වෙතත් රජයේ හෙද නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ සභාපති සමන් රත්නප‍්‍රිය මෙසේ පැවසීය.

‘ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවය කියා සේවාවක් ලංකාවේ හදලා තියෙන්නේ පරිපාලනය කරන්නනේ. එම සේවයේ නිලධාරීන් ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් වගේ තනතුරුවල සිට ඉහළ තනතුරු දක්වා ඉඳන් රටේ ආයතන පරිපාලනය කරන්නේ. හමුදාවේ අයව පත් කරද්දී අපට කල්පනා කරන්න වෙන්නේ පරිපාලන සේවය අසාර්ථක බව. පරිපාලන සේවයෙන් පවා අපි අහන්නේ ඔයාලගේ සේවාව ඔච්චර ෆේල්ද කියලයි. හමුදා නිලධාරීන් පත් කරන්නේ පරිපාලන සේවයේ අයට පරිපාලනය කරන්න බැරි නිසාද? ඇත්තටම ඔවුන්ගෙන් ඒ ප‍්‍රශ්නය අහලා, පිළිතුරක් ලැබුණාට පස්සේ තමයි අපි මේ සාකච්ඡාව ඉදිරියට ගෙනියන්න  ඕනෑ. ඉතින්, පරිපාලන සේවයේ අය තමන් අසමත් බව කීවොත් අපි කතාකරලා වැඩක් නෑනේ. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට හමුදා නිලධාරියෙක්ව පත්කිරීම ගැන අපි පුළුල් ලෙස සාකච්ඡා කළ යුතුයි. එයට අදාළව අපි වෘත්තීය සමිති ලෙස මේ වන විට සාකච්ඡා කරමින් ඉන්නවා.’

සෞඛ්‍ය වෘත්තීයවේදීන්ගේ විද්වත් සංගමයේ සභාපති රවී කුමුදේශ් මෙසේ කීය.

‘අපි වෛද්‍යවරු නොවන සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයෝ විදියට හැම වෙලාවෙම සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශයේ ලේකම්ධුරය සම්බන්ධයෙන් ලොකු අවධානයකින් ඉන්නවා. සෞඛ්‍ය සේවය සමබරව ගෙනයන්නට නම් අමාත්‍යාංශ ලේකම් තනතුර ඉතාම වැදගත්. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ පරිපාලනයෙන් සීයට අනූනවයක්ම වෛද්‍යවරුන් සතුයි. මේ තත්වය නිසා අනෙකුත් සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයන් පීඩාවට ලක්වෙන බවට අපට අත්දැකීම් තියෙනවා. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අලූත් ලේකම්වරයා වෛද්‍යවරයෙක් වීම ඒ නිසා අපේ සැලකිල්ලට ලක් වෙනවා.

එහෙත් ඔහු වෛද්‍ය පරිපාලන පැත්තෙන් ආ වෛද්‍යවරයෙක් නෙවෙයි. වෛද්‍ය පරිපාලන සේවයෙන් පත්වූ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් සමබරව හා මධ්‍යස්ථව වැඩ කරපු අවස්ථා අපි දැකලා තියෙනවා. එහෙත් අලූත් ලේකම්වරයා වෛද්‍ය පරිපාලන සේවයේ හිටපු කෙනෙක් නෙවෙයි. අනෙක් පැත්තෙන් ඔහු සක‍්‍රියව හමුදා සේවයේ ඉන්නා නිලධාරියෙක්.

එම කාරණාවත් අතිශය වැදගත් අපිට. අපි දන්නා තරමින් හමුදා පාලනය තුළ තියෙන්නේ අණ දීමත්, ඒ අණ කිසිදු ප‍්‍රශ්න කිරීමකින් තොරව පිළිපැදීමත් කියන කාරණා දෙක. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය වගේ ආයතනයකට වැදගත් වන සාමූහිකව සාකච්ඡා කරලා තීරණ ගැනීමේ පුරුද්ද හමුදාවට නැහැ. ඒ නිසා ඔහු මධ්‍යස්ථව, සාකච්ඡා කරලා තීරණ ගනීවිද කියන සැකය තියෙනවා.

මේ පත්වීම කරන්න කලින් සෞඛ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රයේ කිසිම කෙනෙකුගේ උපදෙස් ගත්ත බව අපි විශ්වාස කරන්නේ නැහැ. අපි දැනට ලේකම්වරයාගෙන් ඉල්ලන්නේ සාකච්ඡා නැතිව අණ දීමේ පුරුද්ද සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට ගේන්න එපා, වෛද්‍යවරුන්ට ප‍්‍රමුඛතාව දෙමින් අනෙකුත් වෘත්තිකයන්ගේ අදහස් පසෙක දැමීමේ පුරුද්දක් ඇති කරගන්න එපා කියන ඉල්ලීම් දෙක.’

හිටපු අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයෙකු මෙන්ම පරිපාලන නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ සභාපතිවරයා ලෙසද කටයුතු කර ඇති අශෝක පීරිස් මහතා මේ තත්වය ගැන මෙසේ අදහස් දැක්වීය.

‘මේ ජනාධිපතිවරයා බිත්තියට හේත්තු වෙනකොට ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයෙන් පිටට තල්ලූවීමේ ඉඩක් තියෙන බව මා කලිනුත් කියා තිබෙනවා. කොවිඞ්-19 වසංගතය නිසා ඇතිවූ අර්බුදය හමුවේ ඔහුට ප‍්‍රශ්නයක් පැන නැගී තිබෙනවා මේ ප‍්‍රශ්නය කළමනාකරණය කරගන්නේ කොහොමද කියලා. ඔහුට පුරුදු හැටියට ඔහු දන්නේ හමුදාමය විසඳුම්.

ජනාධිපති තනතුරට පත්වූ විගසම ඔහු සමඟ සේවය කළ හමුදා සාමාජිකයෙක්ව ආරක්ෂක අමාත්‍යංශයේ ලේකම් විදියට පත් කළානේ. මේ වෙනකොට  හමුදා නිලධාරීන් කිහිපදෙනෙක්ටම පත්වීම්  ලබා දීලා තියෙනවා. මම හිතන්නේ මේ පත්කිරීම් මෙතනින් නවතින්නේ නැහැ.

මුලින් කිව්වේ රටේ මෙච්චර කල් පහළ නොවුණ ගණයේ අභීත නායකයෙක් කියලා. මේ වෙනකොට ඒ සියල්ල දියාරු වෙලා. ඔහුට හරියට තීරණ ගන්න බැහැ වගේ පොඩි කතාවල් රටේ ඇති වෙලා තියෙනවා.  ගන්න තීරණ ක්ෂණිකව වෙනස් කරනවා. කල් යාමෙන් මේ අර්බුද තවත් වැඩි වෙන නිසා ඔහුගේ විසඳුම විදියට ඔහු කරන්නේ රට හමුදාකරණය කිරීම.

අමාත්‍යාංශ ලේකම්ධුරයට අදාළව ජනාධිපතිවරයා පත්කිරීමේ නිලධාරියා නිසා ඔහුට පුළුවන් පාරේ යන කෙනෙකුට වුණත් අමාත්‍යංශ ලේකම්කම භාර දෙන්න. පසුගිය රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව කාලේත් අපි මේ දේවල් දැක්කා. එහෙත් මේ පත්කිරීම් ගැන අපිට විවේචනයක් තියෙනවා.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට පත් කරපු කෙනාට අදාළව සුදුසුකම් රාශියක් කිව්වා. ඒත් ඒ සුදුසුකම් මදි අමාත්‍යංශයක ලේකම්වරයෙක් වෙන්න. ලේකම්වරයා කළ යුතු වැඩ රාශියක් තියෙනවා. පරිපාලන පැත්තෙන් සහ ගිණුම් සම්බන්ධයෙන්.

පසුගිය ආණ්ඩුවල හමුදා නිලධාරීන් පත්වීම් ලබන්න ඇති. එත් එවැනි පත්කිරීම් මේ විදියට සාමාන්‍යකරණය වුණේ නැහැ. ඒ නිසා මේ පත් කිරීම් ඉතාමත් නරක පෙර නිමිත්තක්. හමුදාවල අයව රාජ්‍ය සේවකයට පත් කිරීමේ මූලාරම්භය හැටියට ජේ.ආර් ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයාගේගේ කාලයේ හමුදා නිලධාරියෙක්ව දිසාපතිවරයෙක් විදියට පත් කළා. ඒත් ඒක තනි සිදුවීමක්.

මේ වෙනකොට හමුදා නිලධාරින්ව සංස්ථාවටල පත්කිරීම, අමාත්‍යංශවලට පත්කිරීම සාමාන්‍ය වෙලා. රේගු දෙපාර්තමේන්තුව වගේ තැනකට හමුදා නිලධාරියෙක්ව පත් කිරීම විශේෂයෙන් බරපතළයි. පරිපාලන සේවා ව්‍යවස්ථාව අනුව රේගු අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් කියන්නේ පරිපාලන සේවයට වෙන් කරපු තනතුරක්. ඒ අනුව එම තනතුරට හමුදා නිලධාරියෙක්ව පත්කිරීම තීරණාත්මක වරදක්.

පරිපාලන සේවයේ නිලධාරියෙක් අවුරුදු 30ක් පමණ වැඩ කළාට පසුවයි අමාත්‍යාංශ ලේකම් කෙනෙක් වෙන්නේ. මේ අවුරුදු 30 ඇතුළත මේ නිලධාරියා ආයතන 30කට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක වැඩ කරලා තියෙනවා. පරිපාලන සේවයේ නිලධාරීන් සර්ව සාධාරණ, යහපත් නිලධාරීන් බව මම කියන්නේ නැහැ. අඩුපාඩු සහිත නිලධාරීන් ඉන්න පුළුවන්. ඒත් කිසිවක් නොදත් හමුදා නිලධාරියෙකුට වඩා පරිපාලන සේවයේ නිලධාරියෙකු පරිපාලනයට සුදුසුයි.’

ලංකා ගුරු සංගමයේ සභාපති ජෝසෆ් ස්ටාලින්ද මෙම පත්කිරීම් පිළිබඳව අදහස් දැක්වීය.

‘මීට කලිනුත් හමුදා සෙබළුන්ව අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් ලෙස පත්කරලා තියෙනවා. ඒත් මේ අවස්ථාව විශේෂයි. මොකද මේ අය සැලසුම් සහගත මතවාදයක් හදනවා හමුදා පාලනයක් ගෙන ගියොත් විතරයි රට හොඳින් පාලනය කරන්න පුළුවන් කියලා. ඒ මතවාද තුළ තමයි මේ පත් කිරීම් සිදු වන්නේ. අපිට තියෙන ප‍්‍රශ්නය තමයි මේ පත්කිරීම් කරද්දීත් ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ නිලධාරින්ගේ නිහඬතාව.

ආණ්ඩුව හමුදා නිලධාරීන්ව පරිපාලන සේවයේ තනතුරුවලට පත් කරනවාට හේතු දක්වමින් සිටිනවා. ඔවුන් කියන්නේ මේ හමුදා නිලධාරීන් ඒ ඒ විෂයන්ට අදාල වෘත්තිකයෝ කියලා. වෘත්තිකයෝ පත් කරන්න එහෙම බැහැ. මේ වගේ තනතුරුවලට යම් කෙනෙක්ව පත් කරනවා නම් ඒ නිලධාරීන් දැනගෙන ඉන්න  ඕනෑ පරිපාලන සේවයේ නීතී රීතී රෙගුලාසි.

කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශය කියන්නේ රටේ ප‍්‍රධානතම අමාත්‍යාංශයක්. මේ වෙනකොට වී අලෙවි මණ්ඩලයටත් හමුදා නිලධාරියෙක්ව පත් කරලා. මේවා සම්පූර්ණ වැරදියි. රටේ විනය හදන්න  ඕනෑ කියලා තමයි මේ වගේ දේවල් සිදු වෙන්නේ. ඒත් මේ වැඩවලින් වෙන්නේ රටේ මිනිස්සුන්ගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය, අයිතිවාසිකම්  නැති වෙලා යනවා වගේම සාමාන්‍ය ජනතාවට ඒ තනතුරු ලැබෙන්න තියෙන අයිතිය අහිමි වෙනවා.

මේජර් ජනරාල්වරයෙක් හෝ ලූතිනන්වරයෙක්ට හමුදාවේ  තනතුරක් තියෙනවා. ඒ තනතුරත් එක්ක ඔහු වැඩ කරනවා. ඔහු වැඩ කළ යුත්තේ ඒ ක්ෂේත‍්‍රයේ. ඒ හමුදා තනතුරු ගෙනත් සිවිල් තනතුරුවලට ඔබන්න ගියොත් ඒක වැරදියි.’

පරිපාලන සේවා සංගමයේ සභාපති රෝහණ සිල්වාගෙන් අපි ඒ පිළිබඳව විමසුවෙමු. ඔහු මෙසේ කීය.

‘අමාත්‍යාංශයක ලේකම් තනතුරු සඳහා පරිපාලන සේවයේ නිලධාරීන්ව පත් කිරීම අතීතයේ තිබුණු දෙයක්. විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමය ආරම්භ කළාම අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන්ව පත්කිරීම ජනාධිපතිවරයාට පැවරුණා. ජනාධිපතිවරුන් පරිපාලන නිලධාරීන් බහුතරයක් පත්කරන අතරේ වෙනත් පුද්ගලයන්වත් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් විදියට පත් කරන්න හුරු වුණා. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයාගේ පටන් මෙය සිද්ධවෙලා තියෙනවා. අමාත්‍යාංශ ලේකම් කියන්නේ ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයේ ලේඛනගත තනතුරක් නෙවෙයි. පත්කිරීම් බලධාරියා විදියට ජනාධිපතිවරයාට කැමති අයව තමයි පත් කරන්නේ. කෙසේ වෙතත්  අපි පරිපාලන සේවයේ නිලධාරීන් විධියට හිතන්නේ  ඕනෑම කෙනෙක් පරිපාලන සේවයට ඇතුළත් වෙලා, එම සේවයේ ඉහළට ගිහින් අමාත්‍යාංශ ලේකම් වගේ තනතුරුවලට ඇතුළත් වීම සුදුසු බව.’

ඔහුගේ අදහස් දැක්වීමෙන් පෙනෙන්නේ පරිපාලන සේවය සමත්ද? අසමත්ද? යන පැනයට ඔහුට පිළිතුරක් නැති බවය. පරිපාලන සේවා සංගමය මෑත කාලයේ මෙවැනි පත්කිරීම් කිහිපයකදීම අනුගමනය කළ දියාරු ප‍්‍රතිපත්තිය මෙම පත්කිරීමට අදාළවද වෙනස් නොකරන බවය. ඒ අතින් බලද්දී පරිපාලන සේවය අසමත් බව කෙනෙකුට කිව හැකිය. එහෙත් ඒ අසමත්කම ඇත්තේ තමන්ගේම වෘත්තීය ක්ෂේත‍්‍රයෙහි ගරුත්වය වෙනුවෙන් හඩ නැඟීමටය.